Xitoy Davlat xavfsizlik vazirligi (MSS) 2009-yildan beri ikki davlat o‘rtasida geosiyosiy keskinlik kuchayib borayotgan bir paytda AQShni Huawei serverlariga kirishda, muhim ma’lumotlarni o‘g‘irlashda va orqa eshiklarni (backdoor, zararli virus) o‘rnatishda aybladi.
WeChat da e’lon qilingan xabarda hukumat ma’muriyati AQSh razvedka idoralari “kuchli kiberhujum arsenalidan” foydalangan holda dunyoning ko‘plab mamlakatlarida, jumladan, Xitoyda kuzatuv, maxfiy o‘g‘irlik va bosqinlarni amalga oshirish uchun “qo‘ldan kelganini qilayotgan” ligini aytmoqda. Taxmin qilingan buzg’unchiliklar haqida aniq ma’lumotlar berilmagan.
Unda AQSh Milliy Xavfsizlik Agentligining (NSA) Kompyuter tarmoqlari operatsiyalari mamlakatga qarshi muhim ma’lumotlar resurslarini talon-taroj qilish uchun bir necha bor tizimli va platformaga asoslangan hujumlar uyushtirgani aniq ta’kidlangan.
Xitoy tomonidan birinchi marta 2022-yil sentyabr oyida e’lon qilingan da’voda 2009-yilda kiber-urush razvedka maʼlumotlarini yigʻuvchi boʻlinma Huawei serverlarini buzib kirgani va maxfiy maʼlumotlarni o’g’irlash uchun mahalliy korxonalarga, shu jumladan Shimoli-gʻarbiy politexnika universitetiga oʻn minglab zararli tarmoq hujumlarini amalga oshirgani aytilgan.
“AQSh razvedka agentligi o’n yildan ortiq vaqt davomida Xitoy, Rossiya va dunyoning boshqa 45 mamlakati va mintaqalariga qarshi kiberhujumlar va kiber-josuslik operatsiyalarini amalga oshirish uchun ushbu keng ko’lamli qurol va uskunalardan foydalangan”, – dedi MSS. Hujumlar telekommunikatsiya, ilmiy tadqiqotlar, iqtisodiyot, energetika va harbiy sohalariga qaratilgan.
MSS, shuningdek, AQSh texnologiya kompaniyalarini kiber-josuslik va ma’lumotlarni o’g’irlash uchun dasturiy ta’minot va uskunalariga orqa eshiklarni o’rnatishga majbur qilganini da’vo qilib, X-Mode Social va Anomaly Six kabi kompaniyalarning o’z foydalanuvchilariga tegishli mobil telefonlarini kuzatish qobiliyatini namoyish etganiga misollar keltirdi.
“Qo’shma Shtatlar uzoq vaqtdan beri o’zining texnologik afzalliklariga tayanib, butun dunyo mamlakatlari, jumladan, ittifoqchilarining ma’lumotlarini tinglash va kiber o’g’irlik faoliyatini amalga oshirganligi uzoq vaqtdan beri ochiq sir bo’lib kelgan”, – deya qo’shimcha qildi. Shuningdek xabarda aytilishicha asosiy nishonlar bu Rossiya, Eron, Xitoy va Shimoliy Koreya mamlakatlaridir.
“Ayni paytda Qoʻshma Shtatlar oʻzini kiberhujum qurboni sifatida koʻrsatishga qoʻldan kelgancha harakat qilmoqda, boshqa mamlakatlarni tarmoq xavfsizligini taʼminlash shiori ostidagi ‘toza tarmoq’ dasturiga qoʻshilishga undamoqda va majburlamoqda. Xitoy kompaniyalarini xalqaro tarmoq bozoridan chiqarib tashlash ham rejalarining bir qismi”.
2023-yil iyul oyida Microsoft Storm-0558 xakkerlar guruhi tomonidan AQSh va Yevropadagi yigirmalab tashkilotlarni nishonga olgan Xitoy bilan bog‘liq josuslik kampaniyasini oshkor qilgandan so‘ng, Xitoy bunga javoban AQShni “dunyodagi eng yirik xakkerlik imperiyasi va global kiber-o‘g‘ri” deb atadi.
MSS 2023-yil 1-avgustda WeChat debyutini amalga oshirib, aksil-josuslikka qarshi saʼy-harakatlarni kuchaytirish va fuqarolarni shubhali faoliyat haqida xabar berishga undash, shuningdek, hissalari uchun mukofot va himoyalanish zarurligini taʼkidladi.
Manba: Havola
